Aminoasitler genel anlamda 3 farklı grupta incelenirler; esansiyel aminoasitler vücut tarafından üretilemezler, temel olmayan aminoasitler metabolizmamız tarafından üretilebilirler ve son olarak koşullu aminoasitler vücudun temel süreçlerinde tam bir sağlık halinde gerekli olmasalar da hastalık ve aşırı strese maruz kalındığında ihtiyaç duyulabilirler.
Vücudumuz için gerekli olan 9 tane esansiyel aminoasit bulunur; Arjinin, Histidin, İzolesin, Lösin, Valin, Metionin, Fenilalanin, Treonin ve Triptofan. Bu aminoasitlerin işlevleri çok kısa bir şekilde şu doğrultuda özetlenebilir:
- Arjinin: Enfeksiyonla mücadele eder, kan damarlarını onarır, tansiyonu dengeler, zihinsel kapasiteyi ve atletik performansı arttırır.
- Histidin: Kan hücrelerinin oluşumunda ve doku onarımında görev yapar. Sindirim, bağışıklık ve üreme sistemlerinin sağlığına katkı sağlar.
- İzolesin: Yara iyileşmesini hızlandırır, kan şekerini düzenler, bağışıklık sistemini güçlendirir.
- Lösin: Kas ve kemik gelişiminde etkili olan lösin, büyüme hormonu üretimini de tetiklemektedir. Eksikliği halinde saç dökülmesi ve yorgunluk gibi şikayetler ortaya çıkabilir.
- Valin: Kas koordinasyonunu arttıran valin duygusal anlamda sakinleşmeyi de sağlar. Doku onarımında, enerji sağlanmasında ve kas büyümesinde rol oynar.
- Metionin: Selenyum ve çinko minerallerinin metabolize edilmesinde görev yapar. Cilt sağlığını destekler.
- Fenilalanin: Vücudun proteinleri, amino asitleri ve enzimleri kullanmasını sağlar. Spesifik olarak beyin fonksiyonlarına da iyi gelir.
- Treonin: Diş ve cilt sağlığına iyi gelir. Hazımsızlık, hafif depresyon ve endişe hallerinin giderilmesinde etkilidir.
- Triptofan: Serotonin ve melatonin hormonlarının salınımında görevlidir. İştahı, uykuyu, ağrıyı ve ruh halini dengeler.
Esansiyel yani temel aminoasitler, vücut tarafından doğal metabolik süreçler dahilinde üretilemeyen dolayısıyla beslenme yoluyla vücudumuza alabildiğimiz aminoasitlerdir. Proteinlerin temel yapıtaşı olan aminoasitler vücut fonksiyonlarının devamlılığında hayati bir rol oynarlar ve genetik işlevleri yerine getirirler. Kasların gelişim sürecinde de aktif olarak rol oynayan bu yapıtaşları sundukları faydalarla dikkat çeker. Bu yazımızda besinler aracılığı ile aldığımız temel aminoasitlerin faydaları hakkında bilgi bulabilirsiniz.
1. Kas Kitlesini Korumaya Yardımcı Olurlar
Kas dokusunun birincil yapı taşları olan amino asitler, kas büyümesi için en önemli gereksinimlerden biri olma özelliği taşır. Yapılan bilimsel çalışmalar da bu söylemi desteklemektedir. Amino asit zengini besinlerin tüketilmesi kaslar ve genel metabolizma için oldukça önemlidir. Yapılan bilimsel araştırmalar temel aminoasitlerin hem yaşlanma hem de kilo kaybı neticesinde ortaya çıkabilen kas kaybını engellemeye yardımcı olduğunu göstermektedir. Clinical Nutrition dergisinde yayımlanan bir araştırmada amino asitlerin istirahat halindeyken dahi kas fonksiyonlarının iyileşmesine katlı sağladığı açıklanmıştır.
2. Egzersiz Performansını Arttırır
Belirli bir hedef için ya da profesyonel anlamda spor yapıyorsanız egzersizleriniz sırasında maksimum performans göstermek için amino asit zengini bir beslenme dönemine girmeniz gerekir. Amino asitler sayesinde antrenman sonrasında kas iyileşme sürecinizi kısaltabilir, ağrıyı azaltabilir ve yorgunluğu hafif düzeyde hissedebilirsiniz.
3. Uyku Kalitesini Yükseltir
Amino asitler dengeli bir ruh halinin yaratılmasında etkilidir ve aynı zamanda uyku kalitesini de iyileştirir. Bazı kanıtlar triptofanın uykusuzluğu yenebileceğini ve uyku döngüsünde yer alan serotonin salınımını tetikleyebileceğini ortaya koymaktadır. Üstelik reçetesiz yazılabilen birçok ilaçtan farklı olarak bu amino asit harika bir doğal ilaç işlevine sahiptir. Antrenman sırasında alınan verimliliğin arttırılmasında oldukça önemli olan uyku kalitesi için siz de aminoasit içeren besinleri tüketebilirsiniz.
4. Kas Ağrısını Azaltır
Yoğun bir şekilde ağırlık çalışıyorsanız kas liflerinizde mikro ölçekli yırtılmalar meydana gelir. Bu yırtılmaların iyileşmesi kasları güçlendirir ve dayanıklılığını arttırır. Antrenman sonrası kas ağrılarının temel nedeni olan yırtıklar esansiyel aminoasitler sayesinde daha hızlı iyileşir ve hissedilen ağrının süresi kısalır.
5. Bağışıklık Sistemini Güçlendirir
Uzun süren ve sık tekrarlayan egzersizler vücudunuzun zayıf düşmesine ve kendinizi yorgun hissetmenize neden olabilir. Bu durumda türlü olumsuzluklarla karşılaşabilirsiniz. Bağışıklık sisteminiz zayıflar, hastalıklara yakalanma riskiniz artar, kas ağrıları düşündüğünüzden uzun sürebilir ve antrenman düzeninize ara vermek zorunda kalabilirsiniz. Temel aminoasitler bağırsaklarda bulunan bağışıklık sistemi hücreleri tarafından yakıt olarak kullanıldıklarından bağışıklık sisteminin verimli bir şekilde yenilenmesini sağlarlar ve vücudu zararlı patojenlere karşı koruyarak direnci arttırırlar.